Ticaret kavramı, mal ve hizmetlerin değerli veya faydalı olarak değerlendirilebilecek diğer nesnelerle değiş tokuş edilmesi sürecini ifade eder. Dijital teknolojinin yükselişi nedeniyle ticaret yeni alanlara girmeye başlamıştır. Geliştirilen e-ticaret platformları ile artık hem alıcılar hem de satıcılar dünyanın her yerinden kolaylıkla işlem gerçekleştirebilmektedir.
Dijital dünyanın getirdiği değişimlere bağlı olarak ticaret sürecinin çeşitli unsurları da değişmektedir. Dijital dünyanın getirdiği hızlı değişimlerde hayatta kalabilmek için yenilikçiler sürekli olarak bilimsel ve mantıksal ilkeleri takip etmelidir.
E-Ticaret Nedir?
E-ticaret olarak da adlandırılan elektronik ticaret, ürün ve hizmetlerin internet üzerinden satışını ve dağıtımını içeren bir ticaret türüdür. Bu tür ticaret, genel olarak geleneksel ticaret yöntemlerinin internet veya mobil platformlar aracılığıyla gerçekleştirilmesi olarak ifade edilmektedir. 1995 yılında kuruluşundan bu yana e-ticaret, çeşitli çevrimiçi platformlar aracılığıyla mal ve hizmetlerin paylaşılmasını içeren bir kavram olarak kabul edilmiştir. Bu ticaret türü, mal ve hizmetlerin satışı ve dağıtımı gibi geleneksel ticaret yöntemlerine olan ihtiyacı ortadan kaldırır.
E-ticaretin ortaya çıkmasıyla birlikte birçok şirket ticari yönlerini dijital kanallara dönüştürmeye başlamıştır. Bu tür ticaret, küçük ve orta ölçekli işletmelerin büyümesini destekler. E-ticaretin ana avantajlarından biri, hedef kitlesiyle doğrudan iletişim kurabilmesidir. Bu da müşterilerine hızlı bir şekilde ulaşmasını ve satış potansiyelini artırmasını sağlar. Bir işletmenin yolculuğunun başlangıcında, nispeten stoksuz bir ticaret türü olarak kabul edilir.
E Ticaret Türleri Nelerdir?
B2C – Business to Consumer
Günümüzde firmalara sunulan çeşitli e-ticaret hizmetleri bulunmaktadır. Bu hizmetler, kâr oranlarını artırmalarına yardımcı olabilir. B2C ticaret kavramı, bir müşteri ve bir şirket arasındaki etkileşim ile ilgilidir. Bu, şirketlerin potansiyel müşterileri ile sahip oldukları yüksek müşteri memnuniyeti oranı ile kanıtlanmaktadır.
Bir şirket ürünlerini e-ticaret platformları veya sanal pazar yerleri aracılığıyla satabilir. Bu platformlar, işlemler için güvenli ve güvenilir bir ortam sağlayabilmelidir. B2C e-ticaret modeli ile bir firma ürünlerini farklı ülkelerdeki müşterilerine satabilmektedir. Bu, dünyadaki diğer işletmelere ulaşmalarını sağlar. B2C e-ticaret işine başlamanın en önemli avantajı, daha fazla potansiyel müşteriye ulaşabilmesidir. Bunu etkili arama motoru optimizasyonu yoluyla yapmak, bir şirketin ulaşabileceği potansiyel müşteri sayısını artırmaya yardımcı olabilir.
B2C modelinin en büyük avantajlarından biri, bir şirketin faaliyet göstermesi için ödemesi gereken fiziksel harcamaların çoğunu ortadan kaldırmasıdır. Bu, şirketin kar marjını artırmaya yardımcı olabilecek birçok idari görevi ve maliyeti ortadan kaldırır.
B2B – Business to Business
B2B terimi, şirketlerin kendi satış ve pazarlama stratejilerini geliştirmelerini sağlayan bir satış ve pazarlama çerçevesini ifade eder. Bu tür bir çerçeve, faaliyetlerini daha etkin bir şekilde yürütmelerini sağlar. B2B kapsamında faaliyet gösteren şirketlerin amacı, sağladıkları hizmetleri iyileştirmektir. Örneğin bir cep telefonu şirketi, B2B anlaşmasıyla müşterilerine çeşitli parça ve hizmetler sunabilir.
Bu tür bir ticaret modeli fazla mesaiyi içermez. Firmaların hizmetlerini doğru zamanda sunmalarını sağlar. Müşterilerinin ihtiyaçları karşılanmazsa başarısız olabilirler. E-ticaretin yanı sıra B2B, satış sürecinin hayati bir parçasıdır. B2B yazılımları sayesinde şirketler, aynı coğrafi bölgede aynı hizmetleri veya ürünleri sağlayan diğer işletmelere ulaşabilir. Ürün ve hizmetlerini diğer şirketlere de tedarik edebilirler. Çeşitli B2B yazılım fiyatlarının kapsamlı bir değerlendirmesini yaptıktan sonra alıcılar ve satıcılar bir karar verebilir.
E-ticaret sayesinde, uzak yerlerdeki işletmeler yerel meslektaşlarından kolayca ürün ve hizmet alışverişi yapabilirler. Bu tür bir ticaret modeli aynı zamanda girişimcilere çok zaman kazandırır. Çevrimiçi olarak birden fazla işlem yaparak maliyetlerini daha da düşürmelerini sağlar.
C2B – Consumer to Business
C2B, tüketicinin firmaya bir hizmet veya ürün sağladığı ve firmanın tüketiciye bir ücret ödediği bir ticaret türüdür. Bu, serbest çalışan bir iş veya müşterinin kullanılmış elektronik ürünleri getirmek için indirim aldığı bir kampanya gibi çeşitli yollarla yapılabilir. Bu tür hizmetler ve ürünler sunan çok sayıda şirket nedeniyle, itibarları ve güvenilirlikleri büyük ölçüde artmaktadır.
E-ticaretin yükselişi nedeniyle, çeşitli pazarlama biçimleri ortaya çıkmıştır. Bunlardan biri, şirketlerin tüketicilerine doğrudan ödeme yapmasını gerektirmeyen bir ticaret türü olan C2B pazarlama olarak adlandırılır. Bu tür pazarlamaya genel olarak hem tüketici hem de şirket için bir kazan-kazan durumu denir. Şirketin çalışma politikasına bağlı olarak yapılabilir.
Şirket, mal veya hizmetinin tüketiciye satışından kazanç sağlar ve tüketici, şirketin teklifinden bir fayda elde eder.
C2C – Consumer to Consumer
Tüketiciden tüketiciye e-ticaret terimi, tüketicilerin birbirleriyle sahip oldukları çevrimiçi alışveriş deneyimini ifade eder. Bu platform aracılığıyla farklı satıcılardan çeşitli ürün ve hizmetler satın alabilirler. C2c ağırlıklı olarak pazar yerleri ve e-ticaret siteleri gibi alanlarda kullanılmaktadır. Bir tüketici ürünlerini satmak istediğinde, bir pazar yerini kabul eder. Bu işlemler e-ticaret sitesinin kullanıcıları olan tüketiciler tarafından gerçekleştirilir.
Bir C2C iş modelinde tüketiciler, ürünlerini veya hizmetlerini belirli bir fiyattan diğer tüketicilere satarlar. Ürünler veya hizmetler daha sonra diğer tüketiciler tarafından satın alınır. Türkiye’de C2C iş modeli ile çalışan e-ticaret siteleri, genellikle tüketicilerine ürünlerini veya hizmetlerini belirli bir komisyon oranı üzerinden satmalarına olanak sağlamaktadır. Bu komisyon genellikle satılan ürünün kategorisine göre değişmektedir. C2C iş modeli ile çalışan e-ticaret sitelerinin birçok avantajı vardır. Bu siteler tüketicilerine çeşitli özellikler ve hizmetler sunabilmektedir.
E-Ticaretin Avantajları Nelerdir?
Elektronik ticaret yani kısacası e-ticaret, şirketlerin ve bireylerin internet üzerinden mal ve hizmet alım satımı yapmalarına olanak sağlayan bir iş modelidir. E-ticaret dört pazar segmentinde faaliyet göstermektedir. Bunlar tüketiciden tüketiciye, tüketiciden işletmeye, işletmeden işletmeye ve işletmeden tüketiciyedir. E-ticaret sanılanın aksine büyük donanımlara ihtiyaç duymaz. Kolaylıkla bilgisayarlar, akıllı telefonlar, tabletler ve diğer akıllı cihazlar yardımı ile yürütülebilir.
Kitaplar, müzik, uçak biletleri ve hisse senedi yatırımı ve çevrimiçi bankacılık gibi finansal hizmetler dahil olmak üzere, akla gelebilecek her ürün ve hizmete e-ticaret yolu ile satın alınabilir ve ulaşılabilir. Bu sebeple çok önemli bir inavasyondur.
E-ticaretin günümüzde hızla büyüyen ve gelişen bir sektör olduğunu artık biliyoruz. E-ticarete duyulan ilginin gün geçtikçe artmasıyla da satıcılar bu pazar içerisinde bulmaya kendi yerlerini almaya çalışıyorlar. Her iş alanında olduğu gibi satıcılar için e-ticaretin de bazı avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. E-ticaretin satıcılar için avantajları şu şekilde listelenebilir:
- Fiziki bir mağaza masrafları olan kira gibi masrafların olmaması.
- Evden ticaret yapabilme olanağı doğurması.
- Satıcıların dünyanın her yerine ürünlerini ulaştırabilmelerine imkan sunması.
- Müşteriler için sürekli ulaşılabilir olma 7 gün 24 saat satış yapma olanağı sunması.
- Stoksuz satış yapabilme imkanı ile depo ve stok maliyetlerinin ortadan kalkması
- Müşterilere geniş bir ürün yelpazesi sunması ve böylece büyük kitlelere ulaşabilme imkânı sağlanması.
- Ürün açıklama ve tanıtımlarının oldukça detaylı ve açıklayıcı bir biçimde yapılabilmesi.
- Yeni dağıtıcılara ve tedarikçilere ulaşma kolaylığı sunabilme.
- Tedarik zinciri yönetiminde gelişme.
- Dünya pazarlarına girme olanağı ve küresel tanınırlık olanağı.
- Genel işletme maliyetlerinin azalması.
- Daha az maliyet ile daha etkili tanıtım imkânı.
- Satın alma maliyetlerinin düşmesi ile pazarlama bütçelerinin daha verimli ve etkin kullanılması.
- Ürün seçeneklerinin artması.
- Müşterilere anlık bilgi verebilme ve alma imkânı.
- Kişiselleştirilmiş ürün veya hizmet sunma hizmeti.
- Sosyal ağlar, viral pazarlama ve e-posta gibi farklı kanallarda pazarlama imkanı sunma.
- Şirkete ilişkin ürün, stok ve fiyat gibi bilgilerin hızla güncellenebilmesi ve müşteriye sunulabilme.
E-ticaret, satıcılara olduğu gibi tüketicilere birçok avantaj sunmakta:
- Kolaylık; E-ticaret 7/24 saat gerçekleşebilir. İstediğiniz ürünü istediğiniz saatte istediğiniz şekilde satın alabilirsiniz.
- Birçok e-ticaret mağazası gerçek mekânda faaliyet gösteren mağazalara göre daha geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Buna ek olarak yalnızca çevrimiçi olarak var olan birçok mağaza, tüketicilere başka hiçbir yerde bulunmayan özel ürünler de sunabilir.
- Puanlama ve yorumlama; Birçok e-ticaret sitesi ürünleri için puan ve yorum olanağı sunmaktadır. Satın almayı düşündüğünüz ürünün puan ve yorumlarına bakarak güvenilirliği sorgulayabilir ve fiyat performans hakkına önceki müşterilerin yorumlarından çıkarımlar yapabilirsiniz. Aynı zamanda satın aldığınız ürüne puan vererek ve yorum yaprak memnuniyet veya memnuniyetsizliğinizi de gösterebilirsiniz.
E-Ticaretin Dezavantajları Nelerdir?
Elbette e-ticaretin satıcılar için bazı dezavantajları da var:
- Daha az güvenilirlik; müşterilerin internet üzerinden yaptığı alışverişlerde ürünleri görmeden ve dokunmadan satın almaları nedeniyle fiziki mağazalara oranla daha az güvenilirlik olması.
- Ürünün müşteriye ulaşım esnasındaki problemler; kargo sürecinde yaşanabilecek hasar hatalı teslimat gibi problemler.
- Artan rekabet; pazarda büyük derecede artan rekabete uyum sağlayabilme zorlukları
- İletim ve satıcıya ulaşmadaki zorluk; müşteriler ile yüz yüze görüşmesi mümkün olmadığı için satıcı ile müşteri arasında birebir iletişim kurmaktaki zorluklar.
- Pazar yerlerinde satış yapan satıcılara uygulanan yüksek komisyon oranları.
- Bekleme zorunluluğu; İnternetten bir ürün satın aldığınızda, evinize veya ofisinize gönderilmesini beklemeniz gerekir. Bir mağazadan satın aldığınızda ise ürünü alıp çıkabilirsiniz. Beklemenize gerek kalmaz. Buna karşın, Amazon gibi e-perakendeciler, bazı ürünler için premium gibi bir seçenek olarak aynı gün teslimatı sunmakta. Böylelikle de bekleme zorunluluğundan kaynaklı müşteri kaybını önlemeye çalışmaktalar.
- Ürünlere dokunamama; Ürünün görselleri o ürün ile ilgili tüm hikâyeyi yansıtmayabilir. Bu yüzden alınan ürünler tüketici beklentilerini karşılamadığında e-ticaret satın alımları tatmin edici olmaz. Örneğin internet üzerinden bir tişört siparişi verdiniz diyelim. Gelen tişört internet sitesindeki görüntüsünün gösterdiğinden daha kalitesiz kumaştan yapılmış olabilir ya da tişörtün rengi fotoğraftaki görüntüsünden daha açık veya koyu gelmiş olabilir.
E-Ticaret Pazarlama Planı Nedir?
E-ticaret firmaları profesyonel şekilde oluşturulmuş bir pazarlama planı oluşturmalıdır. Bunun sebebi e-ticarette pazarlama planlarının işletmelerin hedeflerine kolayca yürümesine zemin hazırlayan en önemli etkenler arasında yer almasını sağlamasıdır. Pazarlama planının sağladığı avantajlar şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Sadık ve potansiyel müşteriler kazanabilme,
- Avantajlardan faydalanarak rakiplerin önüne geçebilme,
- Marka bilinirliğini artırabilme,
- Ürün, hizmet veya kampanyanın tanıtımını en iyi şekilde yapabilme.
E-Ticarette Pazarlama Planının Unsurları Nelerdir?
E-ticarette pazarlama planı hazırlarken şu unsurlara dikkat edilmelidir:
- Durum,
- Stratejiler,
- Hedefler,
- Taktikler,
- Bütçe.
Bu unsurları göz önünde bulundurarak pazarlama planınızı oluşturabilirsiniz. Rakiplerinizi ve hedef kitlenizi belirlemek de bu aşamada oldukça önemlidir. E-ticarette pazarlama planı oluşturulurken kullanılacak pazarlama stratejisi belirleyeceğiniz hedefe göre farklılık göstermektedir. Markaların en çok tercih ettikleri pazarlama stratejileri şu şekildedir:
- Sosyal Medya Pazarlaması,
- Arama Motoru Pazarlaması,
- İçerik Pazarlaması,
- Influencer Marketing,
- E-mail Marketing,
- Affiliate Marketing,
- SMS Pazarlaması,
- İndirimler,
- Hediye Çekleri.
Markalar e-ticarette pazarlama planı oluştururken; contra pazarlama, omnichannel pazarlama, viral pazarlama ve gerilla marketing gibi türleri de kullanmaktadır.
